د عزت او ناموس ساتونکي تاریخي مجسمه

غلام عمر عبدالله

دا مجسمه د یوه ترکي شېدو خرڅوونکي ده، چي غیرت او مېړانه یې په تاریخ کي ثبت او تر اوسه د یوې مجسمې په توګه خلکو ته ښودل کېږي.

کله چي عثماني خلافت ړنګ شو او فرانسویان د ترکیې جنوبي ولایت “قهرمان مرعش” ته ننوتل، نو هغه مهال ټولو ښځو پوره حجاب او پرده کول.

فرانسوي جنرال چي د مسلمانو ښځو ستر او حجاب ولیدی نو ورته ویې ویل:
ستاسو دولت له منځه ولاړی تاسي اوس د لویدیځ تر حکم لاندي یاست خپل حجاب مو لېري کړی.
مسلمانو ښځو د فرانسوي یرغلګر خبره ونه منل، جنرال د هغوی حجاب ته لاس ور واچوی غوښتل یې چي بې ستره یې کړي.

له دې صحنې سره نږدې یو شېدې پلورونکی چي (إمام سوتوجو) نومېدی ولاړ ؤ کله چي یې دا حالت ولیدی پر مسلمانو خویندو یې غیرت وکړ، مرستي ته یې ور ودانګل، توپنچه یې را وایستل فرانسوی جنرال یې وویشتی او مړ یې کړ.
‏
له دې پېښي څخه وروسته خلک د فرانسویانو په خلاف راپورته شول او له ۱۹۲۳ کال څخه وړاندي یې د قهرمان مرعش ښار له فرانسویانو څخه آزاد کړ.

وروسته د شېدو پلورونکي د غیرت او مېړاني دغه کیسه په ښوونځیو کي د تدریسي موادو په توګه تدریس کېدل، یو پوهنتون یې هم په نامه سره ونومول شو او یاده پېښه د ښار په منځ کي د مجمسې په توګه انځور شوه او تر اوسه ولاړه ده.