زينب بنت جحش (رض)

لیکوال : عایشه

زينب بنت جحش بن رباب بن يعمر اسدي، حليف بني عبدشمس از نخستين زنان مهاجر است، مادر او اميمه بنت عبدالمطلب بن هاشم عمه‌ي رسول الله (ص) است، او قبلاً همسر زيد بن حارثه مولاي رسول الله(ص) بود که رسول الله(ص) او را به پسرخواندگي خويش برگزيده بودند و مردم او را زيد بن محمد صدا مي‌کردند، رسول الله سال سوم و يا پنجم هجري با زينب ازدوج نمودند و با اين کار حکم ازدواج همسر سابق پسرخوانده بيان گرديد و خداوند متعال اين نسبت را قطع نمود و فرمود: [الأحزاب: 5] «فرزند‌خواندگان را به نام پدرانشان بخوانيد؛ اين کار، نزد الله راست‌تر و درست‌تر است».

و با ازدواج رسول الله (ص) با زينب اين مطلب کاملاً بيان گشت و بر آن تاکيد شدپس از آن در همين سوره چنين نازل گشت: [الأحزاب: 37] «و چون زيد از او (زينب) جدا شد، اين بانو را به ازدواج تو درآورديم».

زينب از لحاظ دين و تقوا و سخاوت از زنان سرآمد روزگار خويش بود و نخستين کسي بود که از أمهات المؤمنين پس از وفات رسول الله (ص) به ايشان پيوست، وي در سال بيستم هجري فوت نمود.

فضايل وي

1-   خداوند متعال از فراز هفت آسمان او را به ازدواج رسول الله(ص)درآورد و فرمود: [الأحزاب: 37] «و زماني (را به ياد آور) که به کسي که الله به او نعمت داده بود و تو نيز به او نعمت دادي، مي‌گفتي: «همسرت را نگاه دار و تقواي الهي پيشه کن» و در دلت چيزي را پنهان مي‌داشتي که الله آن را آشکار مي‌کند و از مردم مي‌ترسيدي؛ و الله به اينکه از او بترسي، سزاوارتر است. و چون زيد از او (زينب) جدا شد، اين بانو را به ازدواج تو درآورديم تا بر مؤمنان تنگنايي در زمينه‌ي ازدواج با همسران پسرخوانده‌هايشان پس از آنکه طلاقشان دهند، نباشد. و فرمان الله، انجام‌شدني است».

وي بر ديگر همسران رسول الله (ص)فخر مي‌نمود و مي‌گفت: «خانواده‌هاي شما، شما را به ازدواج رسول الله (ص)درآورده اند، اما مرا خداوند متعال از فراز هفت آسمان به ازدواج رسول الله (ص) درآورد

2-   ازدواج او سبب نزول آيه‌ي حجاب گشت.

امام بخاري از انس بن مالک (رض)روايت نموده است که گفت: «هنگامي که زينب به خانه‌ي رسول الله (ص)رفت غذايي آماده کرد و مردم را دعوت نمود، مردم آنجا نشستند و باهم صحبت مي‌کردند، رسول الله (ص)بيرون مي‌رفتند و باز مي‌آمدند، آنگاه اين آيه نازل گشت: [الأحزاب: 53] «اي مؤمنان! وارد خانه‌هاي پيامبر نشويد مگر آنکه براي (صرف) خوراکي به شما اجازه داده شود؛ بي‌آنکه منتظر آماده شدن غذا باشيد. ولي آن‌گاه که دعوت شديد، وارد شويد و چون غذا خورديد، پراکنده گرديد و سرگرم گفتگو نشويد. اين کار، پيامبر را آزار مي‌دهد و از شما شرم مي‌کند. و الله از بيان حقيقت شرم ندارد. و چون از همسران پيامبر، چيزي مي‌خواستيد، از پشت پرده بخواهيد. اين، براي دل‌هاي شما و آنان پاکيزه‌تر است. و براي شما روا و سزاوار نيست که رسول‌الله را بيازاريد و هرگز برايتان جايز نيست که پس از او با همسرانش ازدواج کنيد. بي‌گمان اين کار، نزد الله گناه بس بزرگي است».

و در پي آن حجاب فرض گشت و مردم بيرون رفتند.

3-   رسول الله (ص) وي را به خاطر انفاق و صدقه‌نمودن، ستودند.

امام مسلم از عايشه (رض) روايت نموده است که رسول الله (ص) فرمودند: «آن که دستش از همه درازتر است پيش از ديگران به من ملحق خواهد شد، در پي آن که همسران رسول الله (ص) دست‌هاي خود را اندازه مي‌کردند که ببينند دست کدام يک درازتر است، مي‌گويد: کسي که دستش از ديگران درازتر بود، زينب بود؛ زيرا با دست خود کار مي‌کرد و صدقه مي‌داد

ديگر اين که عايشه (رض)در باره‌ي او مي‌گويد: من هرگز زني ديندارتر، پرهيزگارتر، راستگوتر از زينب که مانند او صله‌ي رحم کند و از دسترنج خويش براي تقرب به خداوند صدقه بدهد، نديده ام